Fotoğrafta kompozisyon nedir?

Fotoğraf makineniz boynunuzda asılı bir şekilde gezintiye çıktınız, dolaştığınız olan ise içerisinde kocaman ağaçların ve birbirinden renkli çiçeklerin bulunduğu harika manzarası olan bir park. Gezinti sırasında gözünüze hoş gelen bir objeyi seçiyorsunuz ve hemen fotoğrafını çekmek istiyorsunuz. Fotoğraf makinesinin kadrajından baktığınız esnada bunu nasıl daha güzel, nasıl daha etkileyici bir biçimde fotoğraflarım diye düşündüğünüz bu durum, aslında fotoğrafta kompozisyon anlamına geliyor. Bir kareyi fotoğraflamak için kullandığınız makine, o karenin aldığı ışık, arka planı ne kadar önemli ise, bir fotoğraf da kompozisyon oluşturmak da o derece önemlidir. Yalnız buradaki esas iş fotoğraf makinesinden ziyade, makineyi kullanan kişiye, fotoğrafçıya düşmektedir. Ortaya çıkacak kompozisyonunu anlamsal derinliğini ve kalitesini fotoğrafçının kendine özgün sanatsal bakışı belirler.

Fotoğrafçılık da denge, uyum, ritim, derinlik kadar, fotoğrafın hayranlık uyandıracağı kadrajlar ve anlar yakalamak gerekir. Bir fotoğrafçının, kompozisyon kurallarını ve hangi öğelerden oluştuğunu bilmesi gerekmektedir. Sözü edilen öğelerden biri, 1/3 kuralıdır. Şayet çekmek istediğiniz karede dengeli bir kompozisyon oluşturmak istiyorsanız, 1/3 kuralından faydalanmalısınız. Bunun için, Fotoğraf makinenizin vizörünü hayali olarak dikey ve yatay çizgiler aracılığı ile dokuz eşit dikdörtgene bölün, ardından, odak noktanızı grid fonksiyonuyla oluşturulan kesişim noktalarından birine yerleştirin. Böylece daha iyi bir fotoğraf karesi elde etmiş olacaksınız. 1/3 kuralını portre çekimlerinde de kullanabilirsiniz. Öznenin gözlerini ve başını kesişim noktalarından birine konumlandırarak, 1/3 kuralından yararlanmış olursunuz. İkinci olarak, ilgiyi ön plana çekmek, güzel bir kompozisyon oluşturmanıza katkı sağlayacaktır. Ön plan, kameraya en yakın alan olarak ifade edilebilir. Ön plana vurgu yapmak, fotoğrafınıza güçlü bir mesafe duygu katacaktır. Fotoğrafa bakan kişi, ön plandan arka plana doğru ortaya çıkan etkiyi hissedecektir. Açınızı genişlettikçe ön plana daha fazla görüntü dâhil etmiş olacaksınız. İlgiyi ön plana çıkarma yöntemi özellikle; nehirler, kayalar, ağaçlar, geçitler, çiçek bahçeleri gibi öğelerde daha fazla işinize yarayacaktır.

Fotoğrafta kompozisyon için diğer bir yardımcı unsur, doğal ve yapay çizgiler kullanmaktır. Caddeler, patikalar, raylar, köprüler, çitler ve tel örgüler yapay çizgileri oluşturmaktadır. Huzur veren bir etki yaratmak ise amacınız, o zamanda ufuk çizgisi ve gölgeler, işinizi kolaylaştıracaktır. Ayrıca çapraz çizgilerle de fotoğrafınız için bir kompozisyon elde edebilirsiniz. Uzun ve düz bir yolun ortasında durup, mesafenin uzadıkça yolun paralel çizgilerinin yakınlaştığını görürsünüz, bu da, fotoğrafta mükemmel bir derinlik yakalanmasını sağlar.

Fotoğraf kompozisyonunda dikkat toplamak istiyorsanız, onlarca nesne kullanmayın ve gereksiz ayrıntıları fotoğrafınızdan çıkarın. Sisli havalarda fotoğraf çekmek, görüntünüzü sadeleştirmenize yardımcı olabilir. Ağaçlar, ıssız sokaklar, terk edilmiş evler, elektrik direkleri sisli havalarda harika bir görüntü elde etmenin püf noktalarıdır. Bu konudaki başka bir önemli nokta, renklerdir. İşinize yarayacak önemli bir unsur da ölçeklendirme tekniğidir. Örneğin bir şelaleyi fotoğraflarken önünde bir insanı konumlandırmak, şelalenin görkemini arttıracaktır. Büyük ve küçük nesneleri yan yana kullanmak, fotoğraftaki kompozisyonu ve derinlik duygusunu daha net bir biçimde ortaya koyacaktır.

Fotoğrafta açık ve kapalı kompozisyon 

Açık kompozisyon: Fotoğrafı çekilen konunun kadrajın içinde başlayıp dışında da devam ettiği, ya da tam tersi olarak, kadrajın dışında başlayıp içine yansıdığı durumlarda kullanılan bir kompozisyon türüdür. Bu yöntemle anlatılmak istenen konu fotoğrafın dışında da devam edecek bir şekilde planlanır. Fotoğrafa bakanlar, baktığı karenin dışında da devam eden bir süreç olduğunu fotoğrafta görebilir. Kişiler, fotoğrafın kendilerine sunduğu anı temel alarak, olayın devamı üzerine bir fikir yürütebilirler. 
Kapalı kompozisyon: Fotoğrafın kadrajı içinde başlayıp biten, çerçevenin dışında hiçbir hareket barındırmayan teknik türüdür. Fotoğrafçı bu yöntemle, anlatmak istediği her şeyi fotoğraf kadrajının içerisinde anlatır. Fotoğrafa bakan kişinin anlaması gereken her şey, fotoğraflanan karede mevcuttur. Bu yöntem, açık kompozisyona göre daha genel bir kullanıma sahiptir.