DC Motorlar

          Doğru akım makinaları hem jenaratör hem de motor olarak çalışabildiği için temelde DC motor ve jenaratör (genaratör) çalışma prensipleri aynıdır. Aradaki tek fark jenaratördeki E.M.K. (elektromotor kuvvet) çıkış geriliminden büyük iken; motordaki E.M.K. çıkış geriliminden küçük olmasıdır. Böylece güç akışı yönü değişmektedir. 

           Toparlarsak elektrik motoru, elektriksel enerjiyi mekanik enerjiye dönüştürerek jenaratördeki işlemin tam tersini gerçekleştirmektedir. Bilindiği gibi jenaratörler mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çevirmektedirler. 
           DC (doğru akım)’la çalışan motora bir gerilim uygulandığında pozitif fırça ve kolektör üzerinden , endüvi sargılarından akım geçecektir. Motorun endüvi sargısı genaratörünün endüvi sargısıyla aynı yapıdadır. Böylece N kutbu altındaki iletkenlerden akım bir yönde akarken S kutbu altındaki iletkenlerden ters yönde bir akım akacaktır.

         Endüviden akım geçmesi sonucu ana alanla etkileşen bir başka alan oluşmaktadır. Burada aranılan sonuç endüvi sargıyı döndürebilmek için bir kuvvet oluşturmak gerektiğidir. Zıt E.M.K’nın varlığıda bu prensip üzerine kuruludur. Zıt E.M.K. besleme gerilimine karşı koymasına rağmen uygulanan gerilimi geçememektedir. Bu nedenle endüvi akımını sınırlamaktadır. 

       Endüvi akımı sadece yükü sürebilecek kadar güç üretimine katkıda bulunmaktadır. Eğer motora herhangi bir yük bağlı değilse zıt e.m.k.. hemen hemen uygulanan gerilime eşittir. Bu durumda üretilen güç sadece dönme kayıplarını karşılayacak kadardır. Bundan dolayı endüvi akımının üretilen zıt e.m.k tarafından kontrol edildiği söylenebilir.

 Ia =Vı-Ea / Ra Amper
Burada Vı motora uygulanan gerilim ve Ra endüvi sargısının direncidir. Endüvide indüklenen zıt emk , kutup akısı ve endüvinin dönüş hızına bağlıdır. 

Ea= K*j *n 
Burada k değeri endüvi ve kutup sargısına bağlı bir sabittir.

ÖRNEK 
Bir Dc motor 230 V’luk bir kaynaktan 1680 d/d (devir/dakika) hız ile dönerken 28A akım çekmektedir. Endüvi sargı direnci 0.25 W ise Ia=0 (yüksüz konumda/boşta) devir sayısı ne olabilir?

YANIT
Yüklü durumda Ia= 28 A iken; 

Ea= Vı – IaRa =223 V Ea= Kj n Þ 223/1680 = 0.1327 Vd/Ad Yüksüz durumdayken;(Ia=0) Ea=Vı, Ea= Kj *n Þ 230/0.1327= 1733 d/d olarak bulunabilir.

DC MOTORLARIN SINIFLANDIRILMASI 

           Dc motorlarda üç sınıf altında incelenebilirler; bunlar…Şönt
Seri Kompund (hem seri hem paralel) olarak isimlendirilebilir…   Alan sargısı endüviye paralel bağlı ise şönt, seri bağlı ise seri olarak isimlendirilir. Seri sargı endüvi akımını taşıyacağından kalın kesitli iletkenden, az sarımlı; şönt sargı ise ince kesitli iletkenden çok sarımlı olarak yapılabilir.

       Komput motorlarda alan sargılarının ürettiği manyetik alanlar birbirini destekleyecek yönde ise kümülatif yada eklemeli komput, zayıflatacak yönde ise diferansiyel motor komput adını almaktadır.