Beyaz Ayarı (White Balance)

Dijital fotoğrafçılık ve video çekiminde ışık kaynağının neden olduğu bozulmaları engellemek için beyaz dengesi kullanılır. Bu sayede görüntülere doğan görünümlerine yakın hale gelir.
Işık kaynakları türüne göre görüntülerde renk bozulmalarına yol açar. Bunun nedeni ise her ışık kaynağının farklı renk ısısına sahip olmasıdır.

Renk ısısı “Kelvin” ile ifade edilir. Kelvin derecesi düştükçe renkler kırmızıya, yüksekdikçe maviye yaklaşır. Düşük ısıdakıler “sıcak” yüksek ısıdakiler “soğuk” renkler olarak ifade edilir.
Gün ışığı nötr olarak kabul edilir. Kelvin derecesi ise 5000K yani, beyazdır. Tüm beyaz dengesi ayarları da bu ölçüye göre yapılır. Temel amaç görüntülerdeki rengin sıcaklığını 5000-5500K arasına çekmektir.
Görüntüdeki ağırlıklı renklere bakarak tahmini bir kelvin derecesi öngörülebilir. Bunun haricinde fotoğraf düzenleme programlarında renk sıcaklığını gösteren grafikler ve video içinde color scope bölümlerinden renk değerlerine bakılabilir.

Işık Kaynaklarının Renk Sıcaklıkları
Her ışık kaynağı farklı renk ısısına sahip olduğundan farklı renk sapmalarına yol açarlar. Örnek vermek gerekirse mum ışığı düşük renk derecesine sahiptir. Bu nedenle sarı-kırmızı arası bir renk verir. Standart ampul ise 3000K derecesine sahip lduğu için çok sarı bir renk oluşturur.
Bu renk sapmaları dijital makinelerinin “White Balance” yani beyaz ayarından bölümünden düzeltilebilir. Bu bölümde otomatik beyaz ayarı seçeneği de bulunur. Ancak makineler kodlanmış bilgilere göre renk algıladığından otomatik seçim yapmak her zaman istenen etkiyi vermeyebilir. Bu nedenle manuel şekilde beyaz dengesi kurulması daha doğrudur.
Ayrıca bu bölümde farklı renk ısılarına göre ayarlayabileceğiniz “Tungsten”, “Florasan” “Flash”, “Bulutlu” “Gün Işığı” gibi seçeneklerde bulunur. Çekim yapılacak ortama göre bunlardan biri seçilerek de beyaz ayarı yapılabilir.
Son dönemde çıkan dijital fotoğraf makinelerinde bunlara ek olarak renk öncelikli çekimler yapmak da mümkün hale geldi. Cihaz bu özelliğie sahipse; kıırmızı, mavi, yeşil, siyah-beyaz öncelikli çekimlerde yapılabilir.

Işık Kaynağında Beyaz Dengesi Yapma
Fotoğraf makineleri haricinde ışık kaynağında oynama yaparak da beyaz dengesi ayrlanır. Bunlar için çeşitli renk ve UV filtreleri ışık kaynağının önüne koyularak renk nötr hale getirilir. Örneğin, ampul 3000K derecesinde olduğu için sarı renk verir. Bu rengi dengelemek için ışı kaynağının önüne mavi bir filtre takılırsa (7000k) ortalama 5000-5550 arası bir renk sıcaklığı elde edilir. Aynı durum tersi için de geçerlidir. Mavi renk veren bir ışık kaynağının önüne sarı bir filtre koyulursa, renk yine nötr hale gelir.
Işık kaynağı haricinde düşük kelvinli renkler için flash kullanılarak da beyaz dengesi sağlanır. Yüksek kelvinli renklerde flash kullanmak ise etkiyi kısmen yumuşatır.

Çekim Sonrası Beyaz Ayarı Nasıl Yapılır?
Çekimlerde beyaz ayarı istenilen gibi olmamış ise sonradan fotoğraf ve video üzerinde oynamalar yapılarak renkler düzeltilebilir. Fotoğraf ve video düzenleme programlarında beyaz ayarı bölümünde sıcaklığı artırıp azaltarak kolaylıkla istenen sonuçlar elde edilebilir.
Ayrıca video çekimlerinde beyaz ayarı için çekimlerde net beyaz bir obje kullanılarak da kurgu aşamasında bu nesne referans alınarak beyaz dengesi sağlanabilir.

Kameralarda Beyaz Ayarı
Kameralar belli referansları baz alarak beyaz ayarı oluştururlar. Bu nedenle özel bir sahne çekilmek istendiğinde ya da yaratıcı ışık kullanıldığında kameranın verdiği beyaz dengesi istenilen sonuçları vermeyebilir.
Hem fotoğrafta hem de videoda çekilecek sahneye göre beyaz ayarının elle yapılması her zaman daha doğru sonuçlar verir. Aynı zaman diliminde aynı mekanda yapılan video çekimlerinde beyaz ayarını bir kere yapmak ve bozmamak sahne devamlılığı açısından önemlidir.